Dieta wątrobowa – zasady, wskazania i przepisy

Wątroba jest jednym z najważniejszych organów w ludzkim ciele. Właśnie dlatego warto o nią dbać, stosując właściwą dietę czy unikając alkoholu. Jednym ze sposobów odżywiania polecanych zarówno w profilaktyce, jak i już po zdiagnozowaniu chorób wątroby jest dieta wątrobowa. Jakie są jej zasady, kto powinien na nią przejść oraz co wolno jeść na diecie wątrobowej? Na te i inne pytania odpowiadamy w tym artykule.

Spis treści:

1. Jaka jest rola wątroby w organizmie człowieka?

2. Dieta wątrobowa – zasady.

3. Kiedy stosuje się dietę wątrobową?

4. Dieta wątrobowa – co można jeść?

5. Produkty zakazane w diecie wątrobowej.

6. Kawa a dieta wątrobowa.

7. Dieta wątrobowa – przepisy.

Jaka jest rola wątroby w organizmie człowieka?

Zacznijmy od sprawdzenia, jaka jest rola wątroby w organizmie człowieka. Organ będący częścią układu pokarmowego pełni funkcje metaboliczne, magazynujące, filtracyjne i detoksykujące. Co to oznacza w praktyce? Wątroba przede wszystkim:

• neutralizuje toksyny,
• przekształca węglowodany w tłuszcze i glukozę, wytwarzając energię niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu,
• filtruje krew (przekształca toksyczny amoniak w mocznik),
• jest odpowiedzialna za produkcję żółci,
• magazynuje niektóre witaminy (głównie A, D, E i K),
• bierze udział w termoregulacji ciała.

Dieta wątrobowa – zasady

Jakie są ogólne zasady diety wątrobowej? Należy wyeliminować z jadłospisu produkty obciążające wątrobę i wpływające negatywnie na jej pracę. Zamiast nich zaleca się lekkostrawne posiłki bogate w warzywa i niskocukrowe owoce oraz nienasycone kwasy tłuszczowe (w umiarkowanej ilości). W diecie wątrobowej jadłospis powinien obejmować 5-6 mniejszych posiłków dziennie, spożywanych o regularnych porach. (Przeczytaj ile posiłków dziennie jeść i dlaczego) Należy dodatkowo:

• zamienić smażone dania na te gotowane na parze, duszone i pieczone,
• unikać przetworzonych produktów spożywczych,
• ograniczyć sól na rzecz ziół i delikatnych przypraw,
• zadbać o to, aby dokładnie przeżuwać posiłki,
• spożywać przeciwutleniacze zawarte m.in. w borówkach, żurawinie, orzechach i jagodach,
• pić przynajmniej 2 l wody lub niesłodzonych naparów dziennie.

Oprócz modyfikacji nawyków żywieniowych konieczna jest także zmiana stylu życia. W przypadku osób z nadwagą i otyłością należy zredukować masę ciała oraz zadbać o regularną aktywność fizyczną. Zaleca się także rzucenie palenia, odstawienie alkoholu i ograniczenie stresu.

Co ma na celu dieta wątrobowa? Wprowadzenie zmian w sposobie odżywiania może być traktowane jako profilaktyka chorób tego organu. Dodatkowo jej zadaniem jest wsparcie leczenia zdiagnozowanych już schorzeń oraz odciążenie wątroby.

Kiedy stosuje się dietę wątrobową?

Wskazania do diety wątrobowej obejmują przypadki, w których doszło do:

• zapalenia wątroby (w tym polekowego i NASH),
• niewydolności wątroby,
• zwłóknienia wątroby,
• uszkodzenia wątroby (np. w wyniku marskości albo zatrucia),
• AFL (alkoholowego stłuszczenia wątroby),
• NAFLD (niealkoholowego stłuszczenia wątroby).

Kiedy jeszcze stosuje się dietę wątrobową? Zmianę nawyków żywieniowych zaleca się pacjentom, u których istnieje wysokie ryzyko wystąpienia NAFLD. Są to przede wszystkim osoby ze zdiagnozowanym zespołem metabolicznym, otyłością, dyslipidemią oraz cukrzycą typu 2. Dodatkowo dieta wątrobowa jest polecana w okresie rekonwalescencji po wirusowym zapaleniu wątroby

Które produkty są bezpieczne na diecie wątrobowej, jakie owoce można jeść i czy należy zrezygnować z jakichś produktów? Poniżej znajdziesz tabele z artykułami spożywczymi dozwolonymi i zabronionymi na diecie wątrobowej.

Dieta wątrobowa – co można jeść? 

Jeśli zalecono Ci przejście na dietę wątrobową i nie wiesz, co można jeść, to sprawdź tabelę dozwolonych produktów:

A czy w diecie wątrobowej można jeść kiszone ogórki? Czasami zezwala się na ich spożywanie, gdy są dobrze tolerowane. Każdorazowo decyzja należy do lekarza prowadzącego.

Produkty zakazane w diecie wątrobowej

Wiesz już, co wolno jeść na diecie wątrobowej. A czego unikać? Jednym z pierwszych kroków jest rezygnacja z alkoholu, ponieważ działa toksycznie na wątrobę (Przeczytaj więcej o alkoholu na diecie). Jeśli go nie odstawisz, to ryzykujesz pogłębianiem się choroby, co w efekcie może doprowadzić nawet do śmierci. Jakie są inne produkty zakazane w diecie wątrobowej? Wątpliwości rozwieje tabela z niedozwolonymi artykułami spożywczymi.

Uwaga! Pacjenci, u których zalecona została dieta wątrobowo-cukrzycowa, powinni również wyeliminować z jadłospisu produkty o wysokim indeksie glikemicznym.

Kawa a dieta wątrobowa

Bardzo często mówi się o prozdrowotnych właściwościach kawy. A czy w diecie wątrobowej będzie dobrym pomysłem? Jak z pewnością zauważyłeś powyżej, tradycyjna mała czarna jest na liście produktów zakazanych. Powód jest prosty – może działać drażniąco na wątrobę, dlatego należy zamienić ją na łagodną kawę zbożową.

Dieta wątrobowa – przepisy

Aby ułatwić Ci przejście na dietę wątrobową, przygotowaliśmy przepisy i pomysły na przykładowe posiłki.

• Śniadanie: jajko gotowane na miękko z chlebem, sałatą i pomidorem.
• Przekąska: między posiłkami możesz sięgać po jogurt naturalny z owocami niskowęglowodanowymi – truskawkami albo jagodami.
• Obiad: chuda ryba pieczona z ziołami (15-20 minut w 180 stopniach), podawana z ugotowanym białym ryżem i marchewką.
• Kolacja: sałatka z sałatą lodową, szpinakiem, pomidorami, burakami, jajkami, grzankami i pietruszką.